Opmerkelijk nieuws voor Volkskrant-wetenschapsfreelancers afgelopen vrijdag. Voortaan worden stukken uit de krant overgenomen door het Nederlands Dagblad. Die krant was namelijk sinds het wegvallen van het GPD op zoek naar content. De Volkskrant sprong slim in dat gat. Geef ze eens ongelijk.
Maar wacht eens even? Waren het niet de freelancers zelf die eigenaar zijn van hun artikelen? Er was toch zoiets als een auteursrecht? In het bericht dat een aantal van hen ontvingen – nadat de eerste stukken al waren doorgeplaatst – was de boodschap duidelijk: een betaling zat er niet in. Jammer maar helaas. Doodleuk werd er bij gemeld ‘dat dit nodig was om de freelancetarieven op peil te kunnen houden in deze moeilijke tijden’. En dat terwijl de hoofdredacteur een maand geleden nog meldde dat het prima gaat met zijn krant. Je kunt op zijn minst stellen dat hier verschillende interpretaties van dezelfde werkelijkheid circuleren.
Het komt vaker voor, tegenwoordig, dit soort samenwerkingen. Nrc doet het met de Standaard, Parool en AD met NDC en nota bene de Volkskrant met De Morgen – netjes betaald. Waarom hier dan niet?
De Volkskrant praat goed dat het de boer op gaat met andermans eigendom, omdat ze het zelf ook zwaar heeft. Dat is net zoiets als je huurfiets verkopen omdat je geld op is en dat vervolgens doodleuk vertellen aan de verhuurder.
Toegegeven, de freelancers gaan er feitelijk niet op achteruit. De Volkskrant betaalt haar freelancers over het algemeen nog altijd beter dan concurrent NRC, dat eerder ook al zonder pardon stopte met het betalen voor doorplaatsing naar NRC Next, ‘omdat het hierbij om dezelfde opdrachtgever gaat.’
In dit geval blijft het tarief gelijk, alleen zijn er wat meer lezers. Bij een oplagestijging gaat het tarief toch ook niet omhoog?
Allemaal waar, maar de manier waarop het gaat, is pijnlijk. Hier wordt op een makkelijke manier over de rug van de trouwe medewerkers geld verdiend, zonder dat hen ook maar een kans geboden wordt mee te doen. Dat is tekenend voor hoe er tegen freelancers aan wordt gekeken – in elk geval door mediamanagers.
Het was zo eenvoudig geweest: had de medewerkers een mail gestuurd, of even opgetrommeld, voor deze deal rond was. Had hen desnoods uitgelegd dat het lastig zou gaan worden hen te betalen voor deze doorplaatsing, of beter nog: had hen een bescheiden bedrag aangeboden. Wanneer je iemand vraagt om een gunst, is het niet meer dan normaal dat je daar in elk geval iets tegenover stelt.
Nee hoor, zo gaat dat niet. Naamsbekendheid, dankzij een groter bereik, dat is wat deze welgewaardeerde medewerkers wordt geboden. De mededeling dat het niet anders is, met de vraag om begrip. Maar als je omgaat met freelancers als productiemiddelen, dan hoef je geen begrip van hen te verwachten. Dat hoef je van je drukpers van je koffie-automaat en van je nietjes ook niet te verwachten.
2013, het jaar van de freelancer, kent een wrange start.