Hoe doe je dat eigenlijk, freelancen? Schrijf je dan stukjes en bied je die aan? Zoiets. Maar freelancen is meer. Freelancen is jezelf profileren. Vandaag: de tien geboden voor de succesvolle freelancer.
1: Besef dat je ondernemer bent.
Freelancen is niet het uitvoeren van redactieklusjes op je zolderkamer of in de koffiebar. Het is een ander vak, dat vraagt om andere vaardigheden. Geen vergadertechnieken maar briefinginterpretatie. Geen degelijke nieuwsgaring maar omeenhoekjedenken. Geen ik-haal-de-koffie-welwillendheid maar wat-kunnen-wij-elkaar-bieden-inzicht. Prioriteit nummer één: proactiviteit.
2: Onderzoek wie je zelf bent.
Je wist het misschien niet, maar als freelancer ben je je eigen huismerk. Wat is jouw recept eigenlijk? Dat ben je zelf. Zowel journalistiek als ondernemend kun je niet optimaal presteren als je eigen sterke en zwakke punten niet kent. Kom je er zelf niet uit? Vraag het collega’s, of nog beter: familie en vrienden.
3: specialiseer.
Meest gehoorde klaagzang: ik heb nu eenmaal geen specialisme… Zorg dan dat je er een krijgt! En nee, je hoeft je niet meteen zo te beperken dat er niets overblijft dan dat ene kleine onderwerpje. En je hoeft geen vier jaar gestudeerd te hebben om ergens meer vanaf te weten dan anderen. Specialiseren gaat vanzelf, als je er bewust mee bezig bent tenminste. Volg je neus. Denk iets verder vooruit dan die paar klussen die je de komende weken af moet hebben. Bezoek eens een congres. Lees een paar boeken. En licht je opdrachtgevers erover in.
4: Blijf op de hoogte.
Het klinkt als huiswerk en dat is het ook: wanneer jij over bepaalde onderwerpen volgt, moet je die op de voet volgen. Het mag nooit gebeuren dat een opdrachtgever belt en die aan jou moet uitleggen wat er allemaal groeit of woekert in jouw achtertuin. Vergeet niet af en toe een stapje achteruit te zetten en je in je doelgroep(en) te verplaatsen. Wanneer je té goed in de materie zit zou je een ontwikkeling wel eens juist kunnen missen. Praat met minder ingewijde collega’s en vrienden over jouw specialisme en de invalshoeken zullen je om de oren vliegen.
5: Wees zichtbaar.
Politie-agenten hebben een uniform en wegwerkers een oranje hesje. Jouw inhoud is je tenue. Zichtbaarheid is dus niet dat je heel je leven op straat of de sociale media zet, maar dat je je laat horen wanneer je iets te melden hebt. Dat kan in de digitale en in de analoge wereld. Ga de dialoog aan met experts en collega’s. Je kunt je inhoudelijke specialisatie ermee onderstrepen, maar ook, meer dan dat: je manier van denken. Als er iets is waar hoofdredacteuren op zitten te wachten zijn het originele en vernieuwende denkers. Wees wel integer en tactvol (ja, dat gaat best samen), want betweterigheid wordt keihard afgestraft.
6: Durf commercieel te denken.
Natuurlijk had je het liefst alleen zuiver journalistiek werk gedaan, maar die klussen in opdracht leveren niet alleen het budget om dat andere werk te blijven doen, ze bieden meer: een kijkje in de keuken bij organisaties, kennis die je anders niet had opgedaan. En contacten die weer van pas kunnen komen bij je profilering.
7: Bezoek borrels.
Niet om uren met je visitekaartjes te zwaaien (wel nuttig trouwens, kaartjes, alleen al vanwege het ritueel) maar om mensen met gemeenschappelijke interesses te spreken. En te laten zien dat je gewoon een leuk en competent persoon bent die een klus gegund zou moeten worden. Je zou het niet denken, maar chefs zijn net mensen.
8: Kijk om je heen.
Hartstikke handig die persberichten, nieuwstelexen en andere door PR-bureaus opgezette agenda’s. Maar ben je eenmaal die nieuwsfuik ingezwommen, dan is het lastig omdraaien om een creatieve invalshoek te vinden. En dat terwijl de verhalen voor het oprapen liggen in je eigen omgeving. De relationele dwalingen van je vrienden en kennissen. Hun werkgerelateerde dilemma’s of persoonlijke worstelingen. Schroom niet om hen te gebruiken, al is het maar als aanleiding. Vraag ze je te bellen wanneer ze eens iets hebben. Reken maar dat ze trots zijn als je hun tip gebruikt.
9: Werk samen.
Zijn er andere freelancers die jou kunnen aanvullen of vergelijkbare dingen doen als jij? Ga dan niet bibberend in een hoekje zitten, of achter hun rug om zaken doen, maar zoek ze op en verenig je. Samen sta je sterker dan alleen, zolang duidelijk blijft waarvóór je staat. En maak gebruik van elkaar. In een goede sfeer kun je elkaars stukken tot aan de grond toe afbranden, om vruchtbare grond te scheppen voor de toekomst.
10: Blijf bloggen
Ben je gek geworden? Een blog, in 2012? Ja. Maar voel je vooral niet verplicht. Dit is alleen voor de fanatiekelingen. De strebers onder de strebers. De expressionisten. Zie je blog als een combinatie van je boekenkast, je kledingkast en je achtertuin. Dit is wat jij bent. Dit is wat jou interesseert en wat je kwijt wilt in iets meer tekens dat 130. Hier kun je experimenteren. Eindelijk geen briefing, geen maximale woordlengte of ijkpersoon. Hier ben jij de baas. Hier laat jij zien wat je in huis hebt.
Dit blog verscheen samen met een serie andere op deze site gepubliceerde artikelen op Villamedia.nl in het kader van het project ‘De Vogelvrije Freelancer‘.